سخن آغازین

با گذشت پنج سال از زمان برگزاری "اولین همایش ملی سیاست گذاری اجتماعی در ایران"، اکنون بیش از هر زمان دیگری نیاز به پرداختن به این حوزه آکادمیک و اجرایی در کشور احساس می شود. تحولات شگرف اجتماعی، سیاسی و اقتصادی که در سالهای اخیر جامعه ایرانی را دستخوش تغییرات، التهابات و نااطمینانی های گسترده ساخته است از منظرهای مختلف با دستورکارهای اصلی سیاست گذاری اجتماعی ارتباط وثیق دارد. تعمیق نابرابری های اجتماعی در عرصه های مختلف حاکی از غلبه سیاستهای نااجتماعی بر سپهر سیاست گذاری عمومی کشور و آثار و پیامدهای نامیمون این سیاست ها بر گسترش فقر و نابرابری است. از سوی دیگر و در نبود سیاست های اجتماعی کارآمد و جبران کننده، مردم خود باید به چاره جویی مسائلی برخیزند که هیچ نقشی در ایجاد آنها نداشته اند. این وضعیت منجر به بروز ناآرامی ها و شکل گیری مطالبات جمعی از سوی اقشار مختلف (بازنشستگان، معلمان، کارگران و غیره) شده است که مستلزم "پاسخ سیاستی" به جای واکنش سیاسی است و در صورت دلخوش کردن به راه حل های مقطعی و عدم ارائه پاسخ های سیاستی متقن، پایدار و مبتنی بر گفتگوی اجتماعی باید انتظار بازگشت موج های بعدی سررسید مطالبات اجتماعی در شکلی گسترده تر را داشت.

همه این موارد در حالی است که ما شاهد روی آوری پی در پی دولتها به سیاست های نادرست آزمون شده در دوره های گذشته و عدم "یادگیری سیاستی" از خطاهای پیشین هستیم که مهمترین شاهدمثال آن تکیه بر منابع ناپایدار (همچون آزادسازی حامل­های انرژی) برای تأمین مالی سیاست های اجتماعی و غلبه "رویکرد پول پاشی" در رفع نیازها و مسائل اجتماعی است. در این میان، آنچه بر وخامت اوضاع افزوده است، تداوم تحریمهای ظالمانه و عدم گشایش در سطح بین المللی همراه با شیوع پاندمی کرونا در دو سال گذشته است که تاب آوری دولت و بازیگران غیردولتی و نهادهایی همچون خانواده را نیز در پاسخ به نیازها و حل مسائل اجتماعی به شدت تحت الشعاع قرار داده است.

با درک اهمیت سیاست گذاری اجتماعی در وضعیت کنونی کشور، دانشگاه علامه طباطبائی در پنج سال اخیر تلاشهای متعددی را برای پیشبرد این حوزه در ابعاد آموزشی و پژوهشی بر داشته است. تدوین و تصویب رشته کارشناسی سیاست گذاری اجتماعی و همچنین کارشناسی ارشد سیاست گذاری اجتماعی (با همکاری دانشگاههای مختلف) که به زودی اقدام به پذیرش دانشجو خواهد کرد، تأسیس "پژوهشکده مطالعات و سیاست گذاری اجتماعی"، برگزاری "همایش بین المللی سیاست گذاری اجتماعی در جهان اسلام" و انتشار چندین اثر در سطح ملی و بین المللی در زمینه های مختلف مرتبط با سیاست گذاری اجتماعی از جمله این اقدامات به شمار می رود.

با توجه به مطالب فوق، برگزاری "دومین همایش ملی سیاست گذاری اجتماعی" در دستور کار دانشگاه علامه طباطبائی قرار گرفت تا گامی دیگر در مسیر عمل به رسالت "علوم اجتماعی سیاست گذار" برداشته شده و در کنار سایر رویکردهای مفید و لازم علوم اجتماعی، بر نقش حیاتی رویکرد سیاست گذارانه و کاربست دستاوردهای شاخه های مختلف علوم اجتماعی در حل مسائل پیش روی جامعه ایرانی تأکید شود. امیدواریم صاحبنظران و محققان ارجمند کشور ما را در این مسیر یاری کرده و با ارسال آثار و دستاوردهای علمی و ارزشمند خود به این همایش بر غنای آن بیافزایند.

علی اکبر تاج مزینانی

دبیر علمی همایش